Câu đối là hạng mục thường thấy trong kiến trúc tâm linh như nhà thờ họ, nhà thờ từ đường, đình chùa, miếu mạo… Câu đối nhà thờ họ được sử dụng để tán tụng công lao và bày tỏ lòng biết ơn đối với tổ tiên hay các vị thần linh. Ngoài ra, câu đối cũng được sử dụng để làm quà tặng trong các dịp đặc biệt như: lễ mừng thọ, lễ tân gia, dịp tết,… hay dùng để phúng viếng người đã khuất.
Câu đối nhà thờ họ – nét đẹp văn hoá của người Việt
Câu đối nhà thờ họ là hình ảnh vốn đã rất quen thuộc với người dân Việt Nam. Câu đối thuộc thể loại văn học biền ngẫu, gồm 2 câu bằng nghĩa song song với nhau được gọi là vế trên và vế dưới. Về nguồn gốc, câu đối được Dương Quảng Hàm tiếp thu ở Trung Hoa và nhập vào Việt Nam với nhiều ý nghĩa khác nhau như câu đối để chúc mừng, câu đối trào phúng, câu đối thách, câu đối đề tặng… Câu đối dần đi vào đời sống của văn hoá người Việt Nam qua những câu vè, câu hò nhằm muốn thể hiện tâm tư, tình cảm của con người.
Ý nghĩa của những câu đối nhà thờ họ
Câu đối là sản phẩm văn hoá từ thời rất xưa, gồm hai câu đối đặt đối xứng nhau và thường khắc trên bề mặt gỗ, đá, đồng… Những câu đối đều có ý nghĩa riêng sâu sắc bày tỏ sự chân thành, lòng thành kính luôn biết ơn và tưởng nhớ đến tổ tiên của mình. Bên cạnh đó, câu đối nhà thờ họ còn mang ý nghĩa là ca ngợi công đức của ông bà và răn dạy con cháu mai sau phải luôn nhớ về nguồn cội, khắc ghi truyền thống “uống nước nhớ nguồn”.
Những câu đối nhà thờ còn được ví như tấm bùa may mắn cho những thành viên cho con cháu trong dòng họ. Qua đó, con cháu nhìn vào sẽ ý thức được việc giữ gìn nét văn hoá đặc sắc của dân tộc.
Vị trí đặt câu đối nhà thờ họ chuẩn nhất
Có hai dạng câu đối là câu đối cuốn thư và đại tự câu đối được sử dụng phổ biến trong những không gian thờ cúng linh thiêng. Nếu đại tự câu đối được đặt ở ngay phía cửa ra vào nhà thờ họ thì cuốn thư câu đối sẽ đặt ở bên trong bàn thờ chính.
Các mẫu câu đối nhà thờ họ, đình chùa hay nhất
Mẫu câu đối trong nhà thờ họ còn có tên gọi khác là doanh liên, chúng được khắc trực tiếp lên cột trụ, cổng lớn bởi những người nghệ nhân có nhiều năm kinh nghiệm, tay nghề cao thì từng nét khắc mới sắc nét, vừa vặn và tinh tế. Dưới đây là một số mẫu câu đối nhà thờ họ, đình chùa hay và ý nghĩa, bạn có thể tham khảo:
Một câu đối hoàn chỉnh gồm hai vế đối nhau nhưng đều cùng thể hiện một ý chí, tình cảm… về một hoặc một vài sự vật hiện tượng. Câu đối mang ý nghĩa ca ngợi, thể hiện lòng biết ơn, chúc mừng dịp vui,… hay cũng ó thể là châm biếm những thói hư tật xấu đời thường.
Đối với nhà thờ họ, từ đường và đình chùa, câu đối thường khắc lên cổng – một hạng mục quan trọng trong kiến trúc tổng thể của công trình. Câu đối nhà thờ họ thường được chạm khắc bằng chữ Hán hoặc chữ Hán Nôm.
Công ty CP Đá mỹ nghệ Ninh Bình xin chia sẻ một số mẫu câu đối nhà thờ họ do chúng tôi thực hiện trên nhiều hạng mục cổng đá thời gian qua:
德大教傢祖宗盛
功膏開地後世長
Phiên âm:
Đức đại giáo gia tổ tiên thịnh,
Công cao khai địa hậu thế trường.
Dịch nghĩa:
Công cao mở đất lưu hậu thế
Đức cả rèn con rạng tổ tông.
本根色彩於花叶
祖考蜻神在子孙
Phiên âm:
Bản căn sắc thái ư hoa diệp
Tổ khảo tinh thần tại tử tôn
Dịch nghĩa:
Sắc thái cội cành thể hiện ở hoa lá
Tinh thần tổ tiên trường tồn trong cháu con
族姓贵尊萬代長存名继盛
祖堂灵拜千年恒在德流光
Phiên âm:
Tộc tính quý tôn, vạn đại trường tồn danh kế thịnh
Tổ đường linh bái, thiên niên hắng tại đức lưu quang.
Dịch nghĩa:
Họ hàng tôn quý, công danh muôn thủa chẳng phai mờ
Tổ miếu linh thiêng, phúc đức ngàn thu còn toả sáng
有開必先明德者遠矣
克昌厥後继嗣其煌之
Phiên âm:
Hữu khai tất tiên, minh đức giả viễn hỹ
Khắc xương quyết hậu, kế tự kỳ hoàng chi
Dịch nghĩa:
Lớp trước mở mang, đức sáng lưu truyền vĩnh viễn,
Đời sau tiếp nối, phúc cao thừa kế huy hoàng.
梓里份鄉偯旧而江山僧媚
松窗菊徑归来之景色添春
Phiên âm:
Tử lý phần hương y cựu nhi giang sơn tăng mỵ
Tùng song cúc kính quy lai chi cảnh sắc thiêm xuân
Dịch nghĩa:
Sông núi quê xưa thêm vẻ đẹp,
Cúc tùng cành mới đượm mầu Xuân
木出千枝由有本
水流萬派溯從源
Phiên âm:
Mộc xuất thiên chi do hữu bản,
Thuỷ lưu vạn phái tố tòng nguyên
Dịch nghĩa:
Cây chung nghìn nhánh sinh từ gốc
Nước chẩy muôn dòng phát tại nguồn
欲求保安于後裔
須凭感格於先灵
Phiên âm:
Dục cầu bảo an vu hậu duệ
Tu bằng cảm cách ư tiên linh
Dịch nghĩa:
Nhờ Tiên tổ anh linh phù hộ
Dìu cháu con tiến bộ trưởng thành
象山德基門戶詩禮憑舊蔭
郁江人脈亭皆芝玉惹莘香
Phiên âm:
Tượng Sơn đức cơ môn hộ thi lễ bằng cựu ấm,
Úc Giang nhân mạch đình giai chi ngọc nhạ tân hương.
Dịch nghĩa:
Núi Voi xây nền đức, gia tộc dòng dõi bởi nhờ ơn đời trước,
Sông Úc tạo nguồn nhân, cả nhà giỏi tài vì sức gắng lớp sau
祖昔培基功騰山高千古仰
于今衍派澤同海濬億年知
Phiên âm:
Tổ tích bồi cơ, công đằng sơn cao thiên cổ ngưỡng,
Vu kim diễn phái, trạch đồng hải tuấn ức niên tri.
Dịch nghĩa:
Tổ tiên xưa xây nền, công cao tựa núi, nghìn thủa ngưỡng trông,
Con cháu nay lớn mạnh, ơn sâu như bể, muôn năm ghi nhớ.
鳳求凰百年樂事
男嫁女一代新風
Phiên âm:
Phượng cầu Hoàng bách niên lạc sự
Nam giá nữ nhất đại tân phong.
Dịch nghĩa:
Trăm năm vui việc Phượng cầu Hoàng
Một đời đổi mới nam cưới nữ.
紅葉題詩傳厚意
赤繩系足結良緣
Phiên âm:
Hồng diệp đề thi truyền hậu ý
Xích thằng hệ túc kết lương duyên.
Dịch nghĩa:
Lá thắm đề thơ truyền ý kín
Chỉ hồng chân buộc kết duyên lành.
花燭交心互勉志
英才攜手共圖強
Phiên âm:
Hoa chúc giao tâm hỗ miễn chí
Anh tài huề thủ cộng đồ cường.
Dịch nghĩa:
Đuốc hoa lòng kết nên rèn chí
Tài giỏi tay trao quyết đến giầu.
破舊俗婚事簡辨
樹新風致富爭先
Phiên âm:
Phá cựu tục hôn sự giản biện
Thụ tân phong chí phú tranh tiên.
Dịch nghĩa:
Bỏ tục xưa, cưới xin đơn giản
Nêu gương mới, lầm giầu là đầu.
柳暗花明春正半
珠聯碧合影成雙
Phiên âm:
Liễu ám hoa minh xuân chính bán
Châu liên bích hợp ảnh thành song.
Dịch nghĩa:
Liễu rậm hoa tươi, xuân mới nửa
Châu liền thành chuỗi, ảnh thành đôi.
Một số mẫu câu đối nhà thờ gia tiên
1. 萱謝北堂寒霧鎖
婺沈西海暮煙封
Phiên âm:
Huyên tạ bắc đường hàn vụ toả
Vụ trầm tây hải mộ yên phong.
Dịch nghĩa:
Huyên dã bắc đường sương lạnh khóa
Vụ chìm tây hải khói chiều phong.
2. 寶婺雲迷粧閣冷
萱花霜萎繡幃寒
Phiên âm:
Bảo vụ vân mê trang các lãnh
Huyên hoa sương uỷ tú vi làn.
Dịch nghĩa:
Sao quí mây mờ trang các lạnh
Hoa huyên sương giá dệt màn hàn.
3. 椿影已隨雲氣散
鵑聲猶帶月光寒
Phiên âm:
Xuân ảnh dĩ tuỳ vân khí tán
Quyên thanh do đới nguyệt quang hàn.
Dịch nghĩa:
Xuân ảnh đã theo cùng vân khí
Quyên thanh như lạnh quyện trăng quang.
4. 鳥語花香仲春一幅天然畫
賓歡主樂嘉客滿堂錦上花
Phiên âm:
Điểu ngữ hoa hương xuân nhất bức thiên nhiên hoạ
Tân hoan chủ lại gia khách mãn đường cẩm thượng hoa.
Dịch nghĩa:
Chim hót, hoa hương, một bức thiên nhiên xuân vẽ
Khách vui, chủ sướng đầy nhà rực rỡ gấm hoa.
5. 同心同德美滿夫婦
克儉克勤幸福鴛鴦
Phiên âm:
Đồng tâm đồng đức mỹ mãn phu phụ
Khắc kiệm khắc cần hạnh phúc uyên ương
Dịch nghĩa:
Cùng lòng, cùng đức, vợ chồng mỹ mãn
Biết cần, biết kiệm hạnh phúc uyên ương.
Các mẫu cổng nhà thờ họ, từ đường, đình chùa chạm khắc câu đối đẹp của Ninh Bình Stone
Với gần 10 năm kinh nghiệm trong nghề, Công ty Cổ phần Đá mỹ nghệ Ninh Bình là đơn vị chuyên chế tác đá mỹ nghệ, nổi bật nhất là các hạng mục công trình tâm linh như nhà thờ họ, đền chùa, khu di tích lịch sử, khu lăng mộ đá… Các sản phẩm đá mỹ nghệ được chúng tôi cam kết 100% chất lượng đá tự nhiên được các nghệ nhân chế tác tỉ mỉ, cẩn thận đạt tính thẩm mỹ cũng như giá trị phong thuỷ sâu sắc.
Quý khách có thể chiêm ngưỡng một số mẫu cổng nhà thờ họ, đình chùa do đội ngũ Ninh Bình Stone thực hiện, mời bạn tham khảo:
Trên đây là một số câu đối nhà thờ họ hay và một số mẫu cổng đá nhà thờ họ khắc câu đối do cơ sở chúng tôi thực hiện. Chúng tôi mong rằng bài viết này sẽ giúp quý khách có thêm nhiều sự lựa chọn hơn trong việc chọn câu đối cho các công trình.