Cổng tam quan là một nét đặc trưng trong nền kiến trúc tâm linh của người dân Việt Nam ta. Cổng tam quan thường được sử dụng làm cổng ở những nơi đền, chùa, miếu hay nhà thờ họ.
Cổng tam quan là gì?
Cổng tam quan là cổng lớn hay cửa ngỏ có ba lối đi để đi vào một nơi nào đó. Ta có thể dễ dàng thấy cổng tam quan ở chùa chiền, đền, nhà thờ họ,…
Cổng tam quan là thiết kế dựa trên kiến trúc xưa. Thường kích thước cửa ở giữa thường lớn hơn hai cửa bên cạnh. Cổng thường được làm từ gỗ, gạch hoặc bằng đá. Phía trên cổng tam quan được lợp mái. Hai bên lối đi thường được chạm khắc câu đối. Phần chính diện thường được ghi tên chùa hay tên cửa.
Cổng tam quan gồm mấy loại?
Công tam quan được thiết kế gồm 2 loại chủ yếu đó là cổng tam quan có gác và cổng tam quan tứ trụ.
Cổng tam quan có gác. Cổng này được thiết kế nhỏ có một tầng. Có nhiều nơi được xây hai tầng hoặc xây thêm gác nhỏ phía bên trên. Nếu được làm bằng nguyên liệu đá thì đều có gác bên trên để đánh lừa thị giác về chiều cao. Gác được thiết kế ở trên thường dùng để treo chuông, trống dùng trong các nghi lễ hay dịp lễ của đền, chùa.
Cổng tam quan tứ trụ. Giống như cái tên, cổng tam quan tứ trụ có 4 cột trụ. Hai cột trụ ở giữa cao hơn hai cột trụ hai bên. Nối liền bốn cột trụ là xà ngang được chạm khắc cách điệu để ghi tên địa điểm.
Ý nghĩa của cổng tam quan
Theo tâm linh, cổng tam quan mang ý nghĩa là ba cách nhìn của Phật giáo gồm “hữu quan”, “không quan”, “trung quan”. Thể hiện cái sắc, cái không và trung dung của cả hai.
Theo một ý nghĩa khác thì cổng tam quan là cửa của tam bảo.
Một học thuyết khác thì lý giải rằng tam quan là “tam giải thoát môn” của Thiền tông gồm cửa Không, cửa Vô tác, cửa Vô tướng. Chính vì vậy, những nước không theo Phật giáo Thiền tông thường không có sự xuất hiện của cổng tam quan làm lối vào chùa, đền.
Còn theo quan niệm của thời vua chúa thì cổng tam quan được dùng để phân chia cấp bậc của những vị quan. Vua sẽ đi cửa chính, hay chính là cổng ở giữa. Quan văn sẽ đi bên cửa tả, còn quan võ sẽ đi bên cửa hữu. Tượng trưng cho hai cánh tay đắc lực đi bên cạnh vua.
Trên đây Ninh Bình Stone đã lý giải ý nghĩa của cổng tam quan. Hy vọng kiến thức chúng tôi cung cấp đã giúp bạn giải đáp phần nào thắc mắc trong lòng. Nếu có thắc mắc cần được tư vấn, hãy liên hệ với chúng tôi, chúng tôi sẵn sàng giải đáp mọi thắc mắc từ bạn.
